Eftir að hafa verið nemandi í grunnskóla og starfsmaður í tveimur grunnskólum seinna meir, varð mér hugsað til starfsfólks félagsmiðstöðva og frístundasstarfs utan skóla. Þá sérstaklega um mikilvægi þess að það séu góðar fyrirmyndir og hvetji ungmenni til virkrar þátttöku, þar sem virðing og skemmtilegheit eru í fyrirrúmi. Af minni reynslu er starfsfólkið í félagsmiðstöðvum að vinna almennt mjög gott starf, þó auðvitað megi alltaf bæta sig. Ungmenni eru eins mismunandi og þau eru mörg, sumum finnst ekkert mál að mæta, hafa samskipti við aðra og plumma sig gríðarlega vel í þessu umhverfi. Aðrir eru jafnvel aðeins til baka, finnst erfiðara að mæta og glíma við einhvers konar kvíða eða félagsfælni. Þessi tiltekni hópur gæti orðið svolítið út úr og ekki tekið jafn mikinn þátt í félagslífinu. Það getur verið svolítið yfirþyrmandi að koma inn í félagsmiðstöð þar sem eru mjög margir krakkar saman, allir að gera mismunandi hluti. Lesa meira “Starfsmenn félagsmiðstöðva með þarfir barna og ungmenna í fyrirrúmi”
Tag: Tómstundir
Félagsmiðstöðvar og landsbyggðin
Lífið sem unglingur á Höfn gat oft á tíðum verið leiðinlegt og leið mér eins og ekkert væri í boði í litla bænum sem ég bjó í, að ég hélt. Á þeim tíma upplifði ég Reykjavík sem stað valmöguleikanna, þá sérstaklega fyrir unglinga. Í Reykjavík var hægt að fara í Kringluna, Smáralindina, í keilu og bíó! Í dag bý ég í Reykjavík vegna náms og þó allir þessir valmöguleikar séu til staðar eru þeir kannski ekki endilega fyrir mig.
Ég horfi til baka og hugsa hvað ég átti þægilegt líf í rauninni, ég gat hjólað og labbað hvert sem var, hvenær sem var án þess að foreldrar mínir hefðu áhyggjur. Lífið í litlum bæ er rólegt og notalegt, þegar ég er heima finnst mér ég vera meira frjáls bæði núna og sem unglingur. Í dag upplifi ég Reykjavík stað þar sem er of mikið áreiti, þegar ég er heima finnst mér ég vera með fleiri klukkutíma í sólarhringnum. Ég hef oft velt því fyrir mér hvernig það hefði verið að alast upp í bænum, hefði ég verið meira háð foreldrum mínum upp á að fá far til dæmis á æfingar, eða hefði ég æft eitthvað? Ég æfði fótbolta á unglingsárunum mínum, hefði ég gert það ef ég hefði alist upp í Reykjavík? Þegar ég lít til baka þá man ég ekki eftir að hafa leiðst mikið, við fundum okkur alltaf eitthvað til þess að gera.
Sem félagslynd manneskja var ég virk í mörgu. Ásamt því að æfa fótbolta mætti ég í félagsmiðstöðina eins mikið og ég hafði tök á. Félagsmiðstöðin var opin þrisvar í viku og eyddi ég miklum tíma þar með vinkonum mínum. Eitt árið var ég í ráði innan félagsmiðstöðvarinnar, þar sem krakkar eru fengnir til þess að mæta á fundi, hjálpa við að skipuleggja viðburði hvers mánaðar og hjálpa við undirbúning. Þessi litla reynsla sem ég fékk þarna er líklega ástæðan fyrir því að ég hef verið í nemendaráði bæði í framhaldsskóla og háskóla. Þessi reynsla opnaði fleiri valmöguleika og þar fann ég styrkleika mína.
Félagsmiðstöðvar bjóða upp á svo margt, þær eru vettvangur fyrir börn og unglinga að læra það sem virkilega skiptir þau máli. Krakkarnir geta mætt þangað með frjálsum vilja og fá tækifæri til þess að efla samskipta- og félagsfærni þeirra auk þess að styrkja sjálfsmyndina þeirra og sjálfstæði. Einnig brýtur starfsemi félagsmiðstöðva upp hversdagsleikann hjá börnum og unglingum þar sem þau geta komið og spilað borðtennis, þythokkí og biljarð til að nefna nokkur dæmi.
Ég tel félagsmiðstöðina vera eina af mikilvægustu stöðum sveitarfélagsins, þar geta hópar hist undir jákvæðum formerkjum. Þegar ég var unglingur höfðum við aðgang að félagsmiðstöðinni og hitti ég vini mína þar frekar en að rápa um göturnar eða hanga á Olís eftirlitslaus. Það gleður mig mikið að sjá að starfsemin í gömlu félagsmiðstöðinni minni er stöðugt að aukast og verður aðeins betri með tímanum. Að mínu mati skipta félagsmiðstöðvar gríðarlega miklu máli, þá sérstaklega í minni sveitarfélögum. Það er ávinningur af þeim, bæði fyrir ungmennin og samfélagið.
—
Adisa Mesetovic
Er leikur að læra?
Ég á minningu frá því að ég var um 5 ára og var að byrja að læra að lesa. Ég man að ég var að lýsa því fyrir móður minni að það væri eins og stafirnir væru að fljúga. Hún hafði áður tekið eftir því að ég átti erfitt með að læra tölustafina og að ég væri hljóðvillt. Niðurstaða greiningar um 9 ára aldur var að ég ætti við sértæka námserfiðleika að stríða sem væru kallaðir dyslexia.
Sumir kannast betur við orðið lesblinda. Sjálf kann ég hins vegar betur við orðið dyslexia. Ég er sammála Jörgen Pind, prófessor í sálfærði við Háskóla Íslands, sem bendir á að orðið lesblinda vísar í það að fólk sé „blint“ á letur og það sé ekki lýsandi orð. Nýlegar rannsóknir benda nefnilega ekki til þess að dyslexia sé sjónræns eðlis. Dyslexia hefur hamlandi áhrif á lestur, stafsetningu og hjóðkerfisvitund fólks. „Hljóðkerfisvitund er hæfni til að meðhöndla hljóð tungumálsins á meðvitaðan hátt, segja til um rím orða og um einstök hljóð orðanna. Svo er að sjá sem talskynjun sé ekki háð því að hlustendur geti meðhöndlað málhljóðin með slíkum meðvituðum hætti en það er hins vegar nauðsynlegt þegar lesin er stafrófsskrift“. Dyslexia eða þroskafræðileg lesblinda er meðfædd og virðist vera arfbundin. Ekki er til nein „lækning“ við henni en hægt er að gera ýmislegt til að gera fólki auðvelda fyrir [1].
Það var visst áfall en á sama tíma léttir fyrir mig að fá dyslexiu greiningu. Sálfræðingurinn sem gerði greininguna, ítrekaði við mig að ég væri ekki heimsk en sagði að ég myndi þurfa að leggja mikið á mig til að ná bóklegum fögum í skóla. Ég lét lítið fyrir mér fara í grunnskóla og fæstir af kennurunum vissu hvað mér leið illa. Það var sannarlega ekki leikur að læra þessi bóklegu fög og mér leið oft eins og ég væri heimsk því formlega bóknámið var mér oftast mjög erfitt. Ég lagði mikið á mig fyrir námið í skólanum en árangurinn var ekki í samræmi við metnaðinn.
Ég vil hvetja þá sem vinna með börnum og unglingum að vera vakandi yfir þeim einstaklingum sem eru með dyslexiu. Þeir fá ekki oft að njóta sín í skólakerfinu. Margir sem eru með sértæka námserfiðleika eru með lágt sjálfsálit því formlegt nám reynist þeim oft erfitt og það reynist mörgum þungbært og niðurbrjótandi. Mikilvægt er að skapa þessum einstaklingum tækifæri til að finna hvar hæfileikar þeirra liggja. Fagfólk í frítímaþjónustu hefur kjörið tækifæri til að standa við bakið á þeim. Hvatning og skilningur skiptir miklu máli fyrir framtíð þessara barna og unglinga. Það þarf að byggja þau upp á markvissan hátt og gefa þeim tækifæri til þess að blómstra. Í því felst þjóðfélagslegur ávinningur.
Það er mikilvægt að standa vel við bakið á þeim því þessir einstaklingar hafa margt til brunns að bera. Algengt er að þeir sem eru með dyslexiu hafi öflugt ímyndunarafl og hugsi út fyrir kassann. Til gamans langar mig að nefna nokkra þekkta einstaklinga sem eru með dyslexiu: leikkonan Whoopi Goldberg, frumkvöðullinn Richard Branson, sjónvarpskokkurinn Jamie Oliver, kvikmyndaleikstjórinn Steven Spielberg, listamaðurinn Leonardo da Vinci og tónlistarmaðurinn John Lennon [2]. Ég vildi nefna þessa einstaklinga, því það getur verið hvatning fyrir þá sem hafa dyslexiu eða hafa skjólstæðinga með dyslexiu að sjá og heyra af fólki sem hefur glímt við það sama og þeir og náð framúrskarandi árangri.
Framan af árum samsamaði ég mér illa við textann í laginu „Það er leikur að læra“. Í mínum huga var sá leikur mér hvorki kær, skemmtilegur né auðveldur. Í félagsstarfi utan skólans fann ég hins vegar ýmsar sterkar hliðar á sjálfri mér, hliðar sem ég fékk löngun til að styrkja. Ég fann löngunina til að vita meira og meira, meira í dag en í gær. Í dag veit ég nokkuð vel hvar hæfileikar mínir liggja. Dyslexian mun hins vegar alltaf fylgja mér og ég mun alltaf þurfa að nýta mér aðstoð annarra og tækninnar við að skrifa og lesa. Smámsaman hef ég þó öðlast betri færni við lestur en það tekur á og ég verð oft þreytt við að lesa lengi. Með árunum hef ég líka lært og þróað með mér ýmiskonar námstækni sem ég nýti mér í námi og starfi. Í dag get ég því sagt að það er oft leikur að læra. Nú veit ég betur um hvað menntun snýst og veit að menntun er mun víðtækara hugtak heldur en ég vissi þegar ég var barn að kljást við fljúgandi stafina.
—
Halla Marie Smith
Heimildir:
[1] Jörgen Pind og Aldís Guðmundsdóttir. „Hvað er lesblinda? Er hægt að lækna hana?“ Vísindavefurinn, 2. maí 2001. Sótt 9. mars 2020. http://visindavefur.is/svar.php?id=1556.
[2] Helen Arkell. (2020). Sótt 14. mars 2020 af https://www.helenarkell.org.uk/about-us.php
Eflum sjálfstæði unglinga
Sjálfstæði unglinga hefur alltaf verið mér hugleikið og byrjaði þegar ég var sjálf unglingur sem þráði sjálfstæði og virðingu þeirra fullorðnu í kringum mig. Seinna fór ég að velta þessu hugtaki fyrir mér sem móðir, skátaforingi og ekki síst eftir að ég gerðist nemi í tómstunda- og félagsmálafræði.
Sem ungabörn lærum við um orsök og afleiðingu, við hendum frá okkur hlutum og til að byrja með þá er einhver sem að réttir okkur hlutinn til baka, sem sagt engin afleiðing og þetta verður að hinum skemmtilegasta leik. En það kemur að því að hinn aðilinn þreytist á leiknum og hættir að rétta okkur hlutinn. Á þennan hátt lærum við hægt og rólega að hætta að henda frá okkur því hluturinn skilar sér ekki alltaf til baka. Lesa meira “Eflum sjálfstæði unglinga”
Stytting framhaldsskóla – Af hinu góða?
Nám til stúdentsprófs var stytt haustið 2015 og var námið stytt úr 4 árum niður í 3 ár. Þegar ég var sjálf í menntaskóla var ekki búið að samþykkja þessa styttingu og átti ég vini sem kláruðu á 3,5 ári og sumir meiri segja á 2,5 ári. Það var þeirra val að klára á styttri tíma en 4 árum. En fyrir suma er nógu erfitt að klára námið á 4 árum. Sumir þurfa líka að vinna með námi og þá er ennþá erfiðara að stunda nám, sinna vinnu, stunda tómstundarstarf og hafa tíma fyrir félagslífið. Einnig spyr maður sig hvaða áhrif styttingin hafi á tómstundarstarf nemendanna? En tómstundarstarf hefur gífurleg áhrif á fólk og sérstaklega unglinga. Lesa meira “Stytting framhaldsskóla – Af hinu góða?”
Eru einhverjar tómstundir í boði fyrir 16-18 ára ungmenni?
Ég var hætt í öllum skipulögðum íþróttum þegar ég byrjaði á unglingastigi í grunnskóla. Ég var þó í ungmennaráði í einhvern tíma og mætti oft í félagsmiðstöðina. Ég tók virkan þátt í félagslífinu, bæði í grunnskólanum og í félagsmiðstöðinni og fannst það mjög skemmtilegt. Það er kannski mikilvægt að ég taki það fram að ég ólst upp út á landi og tala út frá minni reynslu. Lesa meira “Eru einhverjar tómstundir í boði fyrir 16-18 ára ungmenni?”