Aðsendar greinar – Page 20

Samskipti starfsfólks og unglinga innan félagsmiðstöðva

Unglingsárin er sá tími þar sem margar breytingar eiga sér stað, bæði líkamlega og andlega. Líkami unglinga þroskast, útlit þeirra breytist og nýjar og stórar tilfinningar kvikna, sem þau oft á tíðum ráða ekki við. Unglingar geta því verið viðkvæmir og tilfinningaríkir. Unglingsárin eru einnig tíminn þar sem unglingar eru að finna sjálfan sig, móta sjálfsmynd sína, skoðanir og viðhorf. Mikilvægt getur því verið fyrir unglinga að hafa góðan stuðning til að leita til og hafi góðar fyrirmyndir.

Tómstundir af einhverri sort eru mikilvægar fyrir unglinga, sama hvaða tilgangi þær gegna. Starfsemi tómstunda skiptir miklu máli og ekki síður starfsmenn hennar. Félagsmiðstöð er vettvangur fyrir unglinga til að koma saman og eiga í félagslegum samskiptum. Mikilvægt er því að þeim líði vel þar. Þar kemur hlutverk starfsfólks sterkt inn enda hafa rannsóknir sýnt að starfsfólk félagsmiðstöva hefur mikið að segja um viðhorf unglinga gagnvart félagsmiðstöðvum. Starf tómstundastarfsmanna í félagsmiðstöðvum getur verið gríðarlega mikilvægt. Þar sem mikið er talað um að starfsmenn innan félagsmiðstöðva nái oft mjög góðum samböndum við unglinga og öðruvísi tengslum heldur en foreldrar. Það er því mikilvægt að þeir viti hvað þau geta gert til að efla sjálfstraust og sjálfsmynd og hjálpað þeim að finna sig sem einstakling. Starfsmenn félagsmiðstöðvanna búa til það andrúmsloft sem ríkir í félagsmiðstöðinni þeirra og eiga að skapa stemmingu þar sem allir eru velkomnir.

Inni á félagsmiðstöðvum læra unglingar að koma vel fram við aðra, jákvæð samskipti og félagsfærni. Starfsmenn gegna lykilhlutverki þegar kemur að félagsmiðstöðvum þar sem þeir skipuleggja starfsemi fyrir unglingana og geta því haft áhrif á mætingu og þátttöku þeirra. Mikilvægt er því að starfsmenn hafi réttu verkfærin og hæfnina til að hjálpa unglingum út frá þörfum og áhugamálum hvers og eins. Unglingar eiga það til að miða sig við aðra í kringum sig og halda oft uppá starfsfólk innan félagsmiðstöðva. Þeir læra mikið af þeim og líta oft á þau sem fyrirmyndir og er því mikilvægt að þar séu góðar fyrirmyndir sem þeir leita til. Unglingar bera oft mikið traust til starfsfólks og ef unglingar eiga við eitthvað vandamál að stríða eru starfsmenn oft með þeim fyrstu sem þeir segja frá eða leita til.

Ég tók ekki mikinn þátt í tómstundum á mínum unglingsárum, sem ég sé mikið eftir í dag. En ég mætti nokkrum sinnum á opið hús hjá félagsmiðstöðinni minni sem voru nokkur virk kvöld á viku. Ef ég hugsa út frá minni reynslu eða mínu sjónarhorni hefði ég þurft einhvern sem hefði hjálpað mér að komast út úr skelinni þar sem ég var rosalega feimin og ýtt á mig til að mæta oftar. Ef starfsfólk í félagsmiðstöðvum nær að fylgjast með flestum unglingunum sem taka þátt í félagsstarfinu og sjá hvað þá vantar og geta hjálpað þeim er það frábært. Eftir að hafa fræðst um tómstundastarf og hvernig starfsemin fer fram sé ég hvað starfsmenn innan félagasmiðstöðva og annarra tómstunda fyrir unglinga eru gríðarlega mikilvægir. Þar sem þeir geta gegnt hlutverki ráðgjafa, vina, leiðbeinanda og fyrirmynda svo eitthvað sé nefnt, geta þeir skipt miklu máli í lífi unglinga. Þeir geta gert svo margt gott fyrir unglinga og hjálpað þeim að verða besta útgáfan af sjálfum sér.

—

Rakel Ingólfsdóttir

Falin blessun tölvuleikja

Frá því að tölvuleikir komu sér fyrir í frítíma og tómstundum ungmenna hafa þeir verið rakkaðir niður úr mörgum áttum. Hver þekkir ekki „Ef þú horfir of mikið á sjónvarpið verða augun þín kassalaga“ það var að minnsta kosti það sem ég heyrði á mínum yngri árum þegar ég spilaði Nintendo fyrir framan sjónvarpið og viti menn, augun mín eru ekki kassalaga. Auk þess heyrði ég: „Þú skemmir á þér augun við það að horfa of lengi á skjá“. Þrjátíu árum seinna samsvarar það -0.5 á hægra og -1,5 á vinstra, ég verandi elstur af þremur systkinum þarf ekki gleraugu í daglegu lífi.

Hræðast forráðamenn og yfirvöld þann brennandi áhuga sem spilarar hafa á tölvuleikjunum sjálfum eða eru þeir hræddir við hugmyndafræði sem í þeim birtist? Er það taumlausa ofbeldið sem á sér stað í þeim, sem verður raunverulegra með hverju ári sem líður? Líklegast er það seinni spurninginn. Ef hún er ástæðan: Af hverju eru raðirnar af kvikmyndagestum að bíða eftir því að fá að komast í sæti? Af hverju er ákveðin sena í seríu 1 af Daredevil mikið umtöluð? Glæpatíðni á heimsvísu hefur lækkað síðan 1993 (mjög svo í Bandaríkjunum) þrátt fyrir að eftirlitstækni sé orðin betri. Ef minnið þjónar þá var nákvæmlega sama umræða tekin með sjónvarp og spunaspil.

Ég er ekki að véfengja það að til sé fólk sem ánetjast spilum, ég þekki það vel sjálfur hversu auðvelt það er að læsa að sér og flytja í heim sem virðist skemmtilegri, áhugaverðari og umfram allt þar sem maður getur haft áhrif. Eða hvernig hægt sé að svo gott sem ánetjast spunaspilum, verða úrillur og leiður ef eitthvað gengur ekki nægilega vel upp. Tölvuleikir hafa hjálpað þó nokkrum einstaklingum að finna ást í lífi sínu og giftast einstaklingi sem þeir hefðu annars ekki kynnst, örfáum hefur tekist það vel upp að þeir eru orðnir nokkurs konar poppstjörnur sem hafa marga áhorfendur og vegna auglýsingatekna haft af því pening. Eitt áhugavert dæmi sem er í heimildarmyndinni „The Smash Brothers“ á Youtube, var hópur drengja sem áttu ekki auðvelt líf, bjuggu í gettóum Bandaríkjanna, höfðu ekki góðar einkunnir, né bjarta von um glæstan starfsframa. Margir einstaklingar í þessum sporum eiga það til að leiðast út í glæpi og hvað annað verra, en vegna þess hve mikill áhuginn hjá jafningjahópnum var á einum tölvuleik “Smash brothers: Melee” myndaðist sena sem varð til þess að ungmenni höfðu eitthvað sem batt þau saman og leyfði þeim að etja kappi við hvort annað í spili.

Það er klárt mál að ánetjast einhverju sé ekki jákvætt og vegna þess að við tökum ekki eftir þeim sem eru heima að spila tölvuleiki 15+ tíma á dag er mjög auðvelt að horfa framhjá þessari fíkn.

Ég skora á þá sem þetta lesa að í staðinn fyrir að skamma eða banna með lögum og ráða ungmennum frá því að spila tölvuleiki eða spil, að setjast niður hjá þeim þegar þau eru að spila og spyrja: Af hverju er þetta áhugavert? Hvers vegna vill ungmennið spila þennan leik en ekki hinn? Til hvers er það að spila? Það er aldrei að vita nema í þér gæti leynst áhugamanneskja um stafræn áhugamál samtímans og aukinn skilningur á hugsanagangi barnanna okkar.

—

Óskar Freyr Hinriksson

Hvar eru unglingarnir?

Það á við um mína kynslóð, sem og þær sem á undan hafa gengið, að okkur finnst allt hafa verið betra þegar við vorum að alast upp. Ég, ásamt flestu fólki sem er staðsett núna miðja vegu milli þrítugs og fertugs, sé tíunda áratug síðustu aldar baðaðan gylltum ljóma. Hreinlega allt var betra þá; tónlistin, tískan, veðrið, tæknin/tæknileysið, nefndu það. Tíundi áratugurinn var það fullkominn að nánast væri hægt að ræða um útópíu í þessu samhengi. Eða hvað? Lesa meira “Hvar eru unglingarnir?”

Frítíminn og framhaldsskólinn

Um sextán ára aldurinn hætti ég að æfa fimleika og eftir stóð stelpa með ótrúlega mikinn frítíma í höndunum, stelpa sem hafði stundað skipulagt tómstundastarf í rúm 12 ár og var svo viss um það að hún hefði öðrum mikilvægum hnöppum að hneppa en að æfa íþróttir – En stóra spurningin var, hvað átti ég að gera við allan þennan frítíma?

Ég byrjaði að vinna tvisvar í viku eftir skóla og aðra hvora helgi, þar á milli hékk ég með vinkonum mínum og lærði þegar ég nennti eða hafði tíma. Um leið og ég byrjaði í framhaldsskóla varð ég félagslyndari og bauð mig meðal annars fram í nemendafélagið og reyndi eftir bestu getu að taka þátt í öllu sem var í gangi. Þrátt fyrir að ég mætti á öll böll og flesta viðburði tengda skólanum þá fannst mér samt ekki nóg um að vera í félagslífinu hjá mér. Ég vissi af ungmennahúsinu á Akranesi, Hvíta húsinu, en hélt að það væri bara hægt að spila pool og horfa á fótbolta þar, sem það var svo sannarlega ekki. Fáfræðin í mér var alveg að fara með mig og ég mætti aldrei í ungmennahúsið.

Ungmennahús eru fyrir þá sem ekki vita, félagsstarf fyrir ungmenni á aldrinum 16 til 25 ára og þjóna þeim tilgangi að veita ungmennum öruggt félagslíf undir leiðsögn fagaðila og hafa þau mikil forvarnargildi fyrir ungmennin. Ungmennahús er staður til að geta komið inn og fundið sig á sínum eigin forsendum og hjálpar unglingum að læra að nota frítíma sinn. Á Íslandi eru ungmennahús um 20 talsins en í Reykjavík er aðeins eitt ungmennahús, Hitt Húsið. En að mínu mati er eitt ungmennahús í allri Reykjavík alls ekki nóg enda er Reykjavík stórt svæði með mörg ungmenni. Afhverju ekki að fjárfesta í ungmennum landsins? Sporna gegn áhættuhegðun ungmenna sem eru í viðkvæmum áhættuhópi á þessum aldri, 16 til 25 ára. Rannsóknir hafa sýnt að skipulagt tómstundastarf hafi mikið forvarnargildi og hjálpi einstaklingum að verja frítíma sínum á jákvæðan og uppbyggilegan máta.

En afhverju er eins og allt skipulagt félags- og tómstundastarf stoppi hjá mörgum ungmennum eftir grunnskóla, engin félagsmiðstöð lengur og einu viðburðirnir sem þú getur sótt eru böll eða stakir viðburðir af og til. Að fara frá grunnskóla yfir í framhaldsskóla er stórt stökk fyrir flesta, 10 ára skólagöngu að ljúka og tími til að sleppa takinu á umsjónakennurunum sem hafa verið með þig í öll þessi ár. Það sem fylgir því að kveðja grunnskólann sinn er að kveðja félagsmiðstöðina sína og það getur reynst mörgum erfitt, kveðja starfsfólkið og herlegheitin í félagsmiðstöðinni. Og hvað svo? Hvað geta þau gert þegar venjulegum skóladegi lýkur í framhaldsskóla? Jú þau fara mörg hver að feta sín fyrstu fótspor á vinnumarkaðinum og hafa jafnvel minni frítíma en áður en að hafa kost á að mæta í ungmennahús í sínu hverfi væri ótrúlega mikill kostur. Að þurfa ekki alltaf að hanga hjá Gunnu vinkonu því hún á stærsta herbergið og þar geta allir hangið saman. Að geta farið og spjallað við starfsfólk sem þú lítur upp til og getur leitað til því foreldrar þínir skilja þig ekki alveg eins og þú vilt að þau skilji þig. Að geta bara farið og slappað af með vinunum í afslöppuðu umhverfi.

Stóra spurningin er: Hvaða félags- og tómstundastarf tekur við eftir grunnskóla fyrir ungmenni landsins? Eru ungmenni á aldrinum 16-25 ára að nýta frítíma sinn jafn vel og hægt væri?

—

Aldís Rós Hrólfsdóttir

Hvað er kynlíf?

Í nútímasamfélagi höfum við greiðan aðgang að ýmsum upplýsingum. Við getum fundið allar heimsins upplýsingar með örfáum fingurstrokum. Allt frá því hvað gerist í jáeindaskanna til ráða um hvernig skal best sjóða egg. En af hverju þykjumst við sem samfélag vita svona lítið um kynlíf? Varla vegna skort á upplýsingum? Kannski vegna lélegra kynfræðslu í grunnskóla? Óþægilegt og tabú umræðuefni sem enginn fullorðinn vill taka að sér? Tala nú ekki um þegar hinseginkynlífi er blandað inn í myndina. Þá fyrst fara allir í keng. Að stunda kynlíf í fyrsta skiptið er nefnilega eitthvað sem flest öll ungmenni koma til með að hugsa um. Hvernig verður það? Hvað mun gerast? Hvað á ég að gera? Hvað á ég ekki að gera? Spurningarnar eru endalausar. Fyrir ungmenni í hinseginpælingum hljóma spurningarnar eins. Þannig af hverju er ekki talað um hinseginkynlíf líka?

Lesa meira “Hvað er kynlíf?”

Mikilvægi innri áhugahvatar í tómstundum

Ég man eftir því að hafa verið ung stelpa sem elskaði mest af öllu að dansa. Ég æfði dans á fullu og hafði rosalega sterka innri áhugahvöt fyrir því, það veitti mér ánægju, gleði og vellíðan að fara á dansæfingu. Ég var full orku og lífsgleði eftir hvern tíma og dansaði í hvert skipti sem tækifæri gafst. Þegar kom að því að fara í menntaskóla valdi ég mér það að fara á Listdansbraut og reyna mitt besta að komast inn á nútímadansbraut í Listdansskóla Íslands. Ég sem hafði aldrei lært stakt ballet spor á æfinni var þá allt í einu komin inn í einn flottasta dansskóla landsins á sínum tíma. Aldrei hafði mig grunað að ég myndi missa áhugann fyrir dansinum á einhverjum tímapunkti. Lesa meira “Mikilvægi innri áhugahvatar í tómstundum”