Tag: Innflytjendur

Frístundir fyrir alla?

Kampur_hringur_fjolbreytileikiMikilvægi skipulags frístundastarfs fyrir börn og unglinga með annað móðurmál en íslensku

Skipulagt íþrótta- og tómstundarstarf meðal barna og unglinga hefur fest rótum í íslensku samfélagi á undanförnum áratugum. Rannsóknir hérlendis sem og erlendis benda til forvarnargildi skipulags frístundastarfs og hefur orðið viðhorfsbreyting til fagvitundar þeirra sem vinna á þessum vettvangi með aukinni menntun og sérhæfingu. Hins vegar er frístundastarf fyrir börn og unglinga ekki alþjóðlegt fyrirbæri og hugmyndir um gildi þess ólíkt milli samfélaga.  Í Reykjavík búa um það bil 2000 börn á grunnskólaaldri sem hafa íslensku sem annað mál en þessi hópur kemur víðsvegar úr heiminum. Rannsóknir sem gerðar hafa verið hérlendis á þátttöku barna og unglinga í skipulögðu frístundastarfi af hendi Rannsókn og greiningu kemur í ljós að þátttaka barna með annað móðurmál en íslensku er mun minni en meðal íslenskra jafnaldra þeirra. Ástæður fyrir því hafa hins vegar ekki verið næganlega rannsakaðar en hugsanlega eru þær margvíslegar, samanber skortur á upplýsingum um hvað er í boði, kostnaður, félagsleg tengsl og aðgengi að þátttöku.

Frístundamiðstöðin Kampur er ein af sex frístundamiðstöðvum Skóla- og frístundasviðs Reykjavíkur sem þjónustar börn á aldrinum 6 – 16 ára í frístundaheimilum og félagsmiðstöðvum. Kampur er þekkingarmiðstöð í málefnum innflytjenda og var hún stofnuð árið 2007. Málefni innflytjenda eru hins vegar ekki ný af nálinni á starfsvettvangi frítímans og hafa verið unnin margvísleg verkefni á síðustu áratugum. Í gegnum félagsmiðstöðvar hafa verið unnið ýmis tilrauna verkefni, Ísjakarnir eru eitt af þeim verkefnum. Ísjakarnir var samstarfsverkefni félagsmiðstöðvarinnar Tónabæ og félagsmiðstöðvarinnar 100og1 sem hófst árið 2003. Megin markmið Ísjakana var að kynna fyrir unglingum í Austurbæjarskóla, Háteigsskóla og Breiðholtsskóla sem höfðu það allir sameiginlegt að vera með móttökudeild fyrir börn með annað móðurmál en íslensku, það fjölbreytta íþrótta- og tómstundarstarf sem stóð til boða í Reykjavík, þeim að kostnaðarlausu. Verkefnið hefur síðan tekið breytingum á undanförnum árum og var þar á meðal boðið uppá fyrir yngri nemendur á miðstigi. Frá árinu 2009 hefur frístundamiðstöðin Kampur unnið markvisst að verkefnum er snúa að auka þátttöku barna og unglinga með annað móðurmál en íslensku inn í skipulagt frístundastarf.

Sem dæmi má nefna:

  • Þýðingar á efni um mikilvægi þátttöku í frístundaheimilum og félagsmiðstöðvum
  • Handbók móttökubarna í skipulagt frístundastarf
  • Tilraunaverkefni um aukna þátttöku unglinga með annað móðurmál en íslensku inn í félagsmiðstöðvar
  • Samstarfsverkefni milli leiksskóla og frístundaheimila
  • Kynning á fjölgreinaíþróttagreinum fyrir nemendur í 5.bekk
  • Upplýsingaöflun um hagi og líðan barna með annað móðurmál en íslensku
  • og margt fleira.

Frístundir fyrir alla?  Við sem vinnum á vettvangi frítímanns trúum því að skipulagt frístundastarf er mikilvægur þáttur æsku landans, þar sem börn og unglingar eigi rétt á uppbyggilegu starfi í sínum frítíma. Það ber hins vegar að hafa í huga að við búum í samfélagi sem einkennist orðið af ,,fjölmenningu“ og okkur ber skylda að gæta þess að starfið okkar taki mið af ólíkum þörfum einstaklingana. Ef við ætlum okkur að geta sagt að allir hafi sama aðgengi að skipulögðum frítíma óháð kyni, uppruna og trú þurfa þeir aðilar sem á þessum vettvangi að hugsa líka út fyrir ramman og huga að ólíkum þörfum barna og unglinga með annað móðurmál en íslensku. Losum okkur undan viðjum vanans og reynum að stíga skrefið í átt að því að mæta börnum og unglingum, óháð uppruna, á þeirra eigin vettvangi en ekki reyna að láta alla passa inn í ,,ramman okkar“.

Til frekari upplýsinga um verkefni á vegum Kamps er að finna á www.kampur.is og/eða að hafa samband við Dagbjört Ásbjörnsdóttir, [email protected]

Mikilvægi skipulags íþrótta- og frístundastarfs fyrir unga innflytjendur

Kampur_hringur_fjolbreytileikiFrístundamiðstöðin Kampur og Mannréttindaskrifstofa Reykjavíkur stóðu fyrir fræðslufundi miðvikudaginn 29. maí þar sem ungir innflytjendur voru í brennidepli. Á fundinum flutti Eva Dögg Guðmundsdóttir, cand.mag í menningar- og innflytjendafræðum og uppeldis- og kennslufræði, erindi um mikilvægi skipulags íþrótta- og tómstundastarfs fyrir börn og unglinga með annað móðurmál en íslensku.

Eva sagði frá helstu rannsóknum sem gerðar hafa verið á íþróttaþátttöku barna og unglinga í Hollandi, Noregi, Svíþjóð og Danmörku og þremur verkefnum sem sett hafa verið á laggirnar í Danmörku. Einnig sagði Eva Dögg frá helstu niðurstöðum eigin vettvangs-rannsóknar í tengslum við lokaverkefni við Háskólann í Hróarskeldu.

Eva sagði frá stöðu ungra innflytjenda í dönsku samfélagi þar sem rannsóknir sýna að ungt fólk af með annað móðurmál en dönsku skila sér í litlu mæli inn í framhaldsskóla og enn síður í frekara nám. Íslenskar rannsóknir hafa sýnt sömu þróun og því má horfa til reynslu Dana af því  hvernig hægt er að bregðast við.

Í erindi Evu kom fram að samþætting er það hugtak sem helst hefur verið notað í umfjöllum um aðlögun innflytjenda í samfélagi. Hún vill ítreka mikilvægi þess að slík samþætting þarf að vera gagnvirk til að geta verið innflytjendum og samfélaginu gagnleg, annars vegar í íþróttinni sjálfri sem viðfangsefni en einnig í gegnum íþróttina til að virkja unga innflytjendur og ungt fólk af erlendum uppruna með annað móðurmál en í dvalarlandinu til leiks í samfélaginu. Þar bendir Eva á rannsóknir sem sýna mikilvægi íþróttaþátttöku fyrir margar úr þessum hópum.

Eva vísaði í rannsóknir frá Hollandi, Svíþjóð, Noregi og Danmörku í máli sínu. Í gegnum íþróttirnar virðast ungir innflytjendur geta brotið þann múr sem tungumálið er í skólastarfi og íþróttavöllurinn því kjörinn vettvangur til að æfa daglegt mál. Í íþróttunum eru samskiptin jafnframt á öðrum forsendum og ekki eins háð tungumálinu og samskipti í skólaumhverfinu. Samveran og samskiptin eru á öðrum nótum sem gefa færi á annars konar tengslum og grunn að félagslegum samskiptum. Margir viðmælenda vísa í að hugurinn tæmist og ekkert skipti máli nema það sem er að gerast á vellinum sem verður um leið einhvers konar athvarf þar sem annað er skilið eftir fyrir utan. Þegar góður árangur næst í íþróttum er það jafnframt jákvæð styrking á sjálfsmynd viðkomandi.

Það er þó ekki svo að íþróttaþátttakan sé töfralausn á þeim vanda sem ungir innflytjendur og ungt fólk með annað móðurmál en dönsku glíma stundum við. Í þeim rannsóknum sem Eva fjallaði um kom jafnframt fram að oft væri að heyra ljótan tón á vellinum þar sem fordómar og neikvæð samfélagsumræða virðist stundum skila sér inn í samfélagið á vellinum. Þar eru einnig að finna sterkar staðalmyndir og sjálfsmynd þátttakenda getur boðið hnekki ef geta þeirra er ekki í samræmi við meginþorra iðkenda. Það virðist þó vera svo samkvæmt rannsóknum frá Hollandi að fram að kynþroskaaldri eigi börn af ólíkum menningar- og þjóðernisuppruna auðvelt með samskipti í íþróttum.

Það er niðurstaða Evu að skapa þurfi í íslensku samfélagi aðstæður og betra aðgengi fyrir virka þátttöku ungra innflytjenda á mismunandi sviðum samfélagsins og íþróttir eru þar ein leið.

Erindi Evu varð kveikja að fjörugum umræðum undir lok fundarins sem var ágætlega sóttur. Fundargestir voru sammála um mikilvægi þess að hlúa sérstaklega að þessum hópi í gegnum frítímastarf og þátttöku á þeirra eigin forsendum og skoða þarf þátttöku þeirra, möguleika og þær hindranir sem mæta þeim í íslensku íþrótta- og tómstundastarfi gaumgæfilega.

Áhugasamir geta komist í samband við Evu í gegnum netfangið [email protected]