Um rannsóknina
Rannsókn þessi heitir: Hvar standa tómstunda- og félagsmálafræðingar í fagþróun sinni í samanburði við leikskólakennara. Rannsóknin er 30 eininga lokaverkefni til meistaragráðu í tómstunda- og félagsmálafræðum við Háskóla Íslands. Hún er eigindleg, þar sem niðurstöður er unnar út frá viðtölum við sex þátttakendur. Kolbrún Þ. Pálsdóttir leiðbeindi.
Kveikjan að verkefninu kom fljótlega eftir að ég byrjaði í meistaranámi mínu. Heitar umræður um stöðu tómstunda- og félagsmálafræðinga voru mjög algengar bæði í tímum og kaffipásum. Ég vildi því átta mig betur á stöðunni, til dæmis um það hvar við stöndum sem faghópur. Í þessu verkefni beindi ég því sjónum mínum að fagþróun tómstunda- og félagsmálafræða og voru rannsóknarspurningarnar eftirfarandi:
- Hvar standa tómstunda- og félagsmálafræðingar og leikskólakennarar, miðað við reynslu þátttakenda af fagþróun, ef tekið er tillit til fagþróunarmódels Wilensky ?
- Hvaða sérþekkingu telja tómstunda- og félagsmálafræðingar og leikskólakennarar störf þeirra byggjast á ?
- Hvernig upplifa tómstunda- og félagsmálafræðingar/ leikskólakennarar viðhorf annarra til starfsvettvangsins ?
Útdráttur
Markmið verkefnisins er að kanna stöðu tómstunda- og félagsmálafræðinga sem sérfræðihóps í samfélaginu. Til að varpa ljósi á stöðu tómstunda- og félagsmálafræðinga voru viðhorf annars vegar þeirra sem störfuðu á vettvangi tómstunda og hins vegar leikskólakennara til fagsins, starfsumhverfis og fagþróunar skoðuð og borin saman með tilliti til fyrri kenninga.
Staða sérfræðihópa hefur verið viðfangsefni félagsfræðinnar um nokkurra áratuga skeið. Virknikenningar (e. functionalism) leggja áherslu á að sérfræðihópur hafi skýrt afmarkað hlutverk í samfélaginu og hagnýti þekkingu sína til góðs fyrir samfélagið. Útilokunarkenningar (e. neo-Weberian) byggjast á þeirri hugsun að sérfræðihópur verði til þegar hópur aðila berst fyrir sérhagsmunum á grunni sérþekkingar. Það ferli sem starfsstéttir fara í gegnum á leið sinni til að verða fullgildir sérfræðihópar er kallað fagþróun. Í þessu verkefni er unnið út frá módeli Wilensky um fagþróun.
Um er að ræða eigindlega viðtalsrannsókn. Tekin voru viðtöl við sex einstaklinga sem áttu það sameiginlegt að hafa reynslu af forystuhlutverki innan sinnar starfsstéttar. Leitast var eftir að draga fram reynslu þátttakenda af fagþróun og stöðu stéttarinnar. Skipulögð innihaldsgreining (e. directed content analysis) var notuð til að greina gögnin, og draga fram þemu sem einkenndu stöðu stéttar að mati viðmælenda.
Niðurstöður benda til þess að hjá báðum starfsstéttum fari fram óformleg- og tilviljunarkennd menntun og að mikilvægt sé að þekkja þá fræði sem liggi þar að baki. Viðmælendur túlkuðu sérfræðihópa með tilliti til bæði virkni- og útilokunarkenninga. Reynsla viðmælenda af fagþróun þeirra benti til þess að leikskólakennarar væru komnir í gegnum öll stig Wilensky í fagþróunarferli sínu. Hins vegar upplifðu leikskólakennarar að þeir væru ekki viðurkenndir sem sérfræðihópur, þeirra reynsla var sú að fólk sæi ekki mun á fag- og ófaglærðum einstakling og að fólk teldi að í raun þyrfti ekki fimm ára háskólamenntu til að starfa á leikskóla, aðeins stórt fang og hlýtt hjarta. Reynsla tómstunda- og félagsmálfræðinga af fagumhverfi þeirra bendir til þess að þeir séu á flest öllum stigum Wilenksy, þeir eru því komnir á skrið í fagþróun sinni en margt þarf að bæta og þar geta þeir nýtt sér reynslu leikskólakennara. Í ljós kom að mikilvægt væri að rannsaka, skilgreina og koma sérfræðihlutverki starfstéttanna í orð, það myndi auka líkur á viðurkenningu á sérfræðihlutverki hópsins.
Hagnýtt gildi rannsóknar er það að tómstunda- og félagsmálafræðingar geta lært af reynslu leikskólakennara. Í ljós kom að mikilvægt væri að rannsaka, skilgreina og koma sérfræðihlutverki starfstéttanna í orð, það myndi auka líkur á viðurkenningu á sérfræðihlutverki hópsins.
Hér má nálgast verkefnið í heild sinni
Um höfundinn
Ég heiti Edda Ósk Einarsdóttir er fædd og uppalinn skagamær. Ég hóf störf í félagsmiðstöðinni Arnardal á Akranesi árið 2006 og starfaði þar til ársins 2012. Ég kláraði B.s í sálfræði frá Háskóla Íslands. Ég ákvað síðan að fara í meistaranámi í tómstunda- og félagsmálafræði þar sem starfið í félagsmiðstöðinni heillaði mig upp úr skónum, ég gjörsamlega kolféll fyrir þessu starfsumhverfi og vildi því mennta mig frekar á því sviði. Því miður er ekki mikið um 100% störf á þessu sviði hér á Akranesi. Þess vegna hóf ég störf í leikskólanum Akraseli árið 2012 þar vinn ég með litlum snillingum, þar sem ég reyni eftir fremsta megni að yfirfæra nám mitt og reynslu til að mennta þá einstaklinga sem hjá mér eru. Over and Out 🙂